บัวหลวง
บัวหลวง (The Sacred Lotus)
บัวหลวงเป็นพืชน้ำที่มีความสำคัญยิ่ง โดยถือว่าเป็นราชินีแห่งพื้นน้ำที่มีความงามและประโยชน์นานัปการ นอกจากความสำคัญูทางพฤกษชาติแล้ว บัวหลวงยังมีความสำคัญยิ่งในพระพุทธศาสนา ทั้งสัญลักษณ์และอามิสบูชา
ในทางแห่งพระพุทธศาสนา ดอกบัวหลวงมีความสำคัญเกี่ยวข้องอยู่หลายประการกว่า ๒,๐๐๐ ปีมาแล้ว พระพุทธเจ้าทรงเปรียบเทียบปัญญาขาแห่งบุคคลที่สามารถรู้และเข้าใจธรรมะ เพื่อความหลุดพ้น ๔ จำพวกด้วยกัน ดอกบัว ๔ เหล่านี้เปรียบได้กับดอกบัวที่ตั้งพ้นน้ำ รอสัมผัสแสงอาทิตย์ก็จะบานในวันนี้ คือผู้รู้เข้าใจธรรมะได้ฉับพลันตั้งแต่ท่านยกหัวข้อขึ้นแสดง ดอกบัวประเภทที่ ๒ ดั่งดอกบัวที่ตั้งอยู่เสมอน้ำ จักบานในวันรุ่งขึ้น เฉกผู้รู้เข้าใจต่อเมื่อท่านได้ขยายความแห่งธรรมะนั้น ประเภทต่อมาคือดอกบัวที่ยังอยู่ในน้ำยังไม่โผล่พ้นน้ำ จักบานในวันด่อ ๆ ไป คือผู้ที่พอจะแนะนำต่อไปได้เพื่อเข้าใจในธรรมะ ประเภทสุดท้ายคีอ ดอกบัวที่จมอยู่ในน้ำ กลายเป็นภักษาหารแห่งปลาและเต่าคือผู้ที่ได้แค่ตัวบทหรีอถ้อยคำเท่านั้น ไม่อาจจะเข้าใจความหมายรู้ในธรรมะได้
ดอกบัวหลวง สำหรับชาวพุทธถือว่ามีความสำคัญที่เป็นอามิสบูชา เกี่ยวข้องโดยตรงสำหรับการบูชาพระรัตนตรัย อันได้แก่พระพุทธ พระธรรม และพระอริยสงฆ์
บัวหลวงจึงมีความสาคัญในแง่ของพืชพันธุ์ธัญญาหาร และความรู้สึกทางจิตใจของมนุษย์มาช้านาน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
บัวหลวง เป็นพืชในวงศ์ Nymphaeaceae อยู่ในสกุล Nelumbo เป็นไม้น้ำและไม้ล้มลุกหลายฤดู มีถิ่นกำเนิดแถบเอเชีย มีเหง้าและไหลอยู่ใต้ดิน ผังตัวอยู่ในโคลนเลน ใบเดี่ยวมีลักษณะกลมใหญ่สีเขียวอมเทา ใบอ่อนจะลอยปิ่มน้ำ ส่วนใบแก่จะชูพ้นน้ำ แผ่นใบเกือบกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 20-50 ซม. ก้านใบแข็ง มีหนามเล็ก ๆ เมื่อหักเป็นสายใยและมีน้ำยางขาว ดอกเป็นดอกเดี่ยวขนาดใหญ่ มีสีขาวและสีชมพู มีทั้งดอกป้อมและดอกแหลม ก้านดอกแข็งมีหนามเล็ก ๆ ชูเหนือน้ำ กลีบดอกจำนวนมาก เรียงซ้อนกันหลายชั้น ดอกมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ เมื่อดอกบานเส้นผ่านศูนย์กลาง 15-25 ซม. ดอกมีหลายรูปทรงและมีหลายสี เช่น สีขาว สีชมพู แล้วแต่พันธุ์
พันธุ์บัวหลวง
บัวหลวงในประเทศไทยสามารถจำแนกได้เป็น 2 ประเภท คือ
1. บัวหลวงสีขาว มี 2 พันธุ์ คือ
- พันธุ์ Hindu lotus ดอกมีขนาดใหญ่ ดอกตูมเป็นรูปไข่ ปลายเรียว กลีบดอกชั้นเดียว ได้แก่ บุณฑริก ปุณฑริก บัวหลวงขาว บัวแหลมขาว
- พันธุ์ Magnolia lotus ดอกมีขนาดใหญ่ ดอกตูมทรงป้อม กลีบดแอกซ้อนกันแน่น ได้แก่ สัตตบุษย์ บัวฉัตรขาว บัวป้อมขาว บัวหลวงขาวซ้อน
2. บัวหลวงพันธ์สีชมพู มี 3 พันธุ์ คือ
- พันธุ์ EastIndian Lotus ดอกมีขนาดใหญ่ ดอกตูมรูปไข่ ปลายเรียว กลีบดอกชั้นเดียว ได้แก่ ปทุม ปัทมา โกกระณต บัวหลวงชมพู บัวแหลมแดง
- พันธุ์ Roseum Plenum ดอกมีขนาดใหญ่ ดอกตูทรงป้อม กลีบดอกซ้อนกันแน่น ได้แก่ สัตตบงกต บัวหลวงป้อมแดง บัวฉัตรแดง
- พันธุ์บัวเข็มชมพู ดอกมีขนาดเล็ก ดอกตูมเรียวเป็นรูปไข่ กลีบดอกชั้นเดียว ได้แก่ บัวปักกิ่งชมพู บัวไต้หวัน บัวหลวงจีนชมพู
คุณค่าจากส่วนต่างๆ ของบัวหลวง
บัวหลวง นอกจากดอกที่สามารถผลิตเพื่อการค้าได้แล้ว ส่วนต่างๆของบัวหลวงก็มีคุณค่าในเรื่องของการประกอบอาหาร และในเรื่องของการนำมาใช้เป็นยา ทางด้านเภสัชวิทยาพบว่า มีสารที่เป็นตัวยาสำคัญๆ เช่น สาร nuciferine มีฤทธิ์กดประสาท ต้านการอักเสบ ลดไข้ แก้ไอ และมีผลในการยับยั้งการหลั่งสาร serotonin โดยพบว่า
1. ดีบัว มีฤทธิ์เพิ่มแรงบีบตัวของหัวใจ และเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ
2. ฝักบัว ฝักบัวประกอบด้วยสารกลุ่มแอลคาลอย 4 ชนิด ได้แก่ สาร nuciferine , N-nornuciferine liriodenine และ N-noramepavine และสารกลุ่มพาโวนอยด์ คือ quercitin ซึ่งมีฤทธิ์ในการห้ามเลือดได้เนื่องจากมีสาร quercitin
3. เมล็ดบัว ใช้บำรุงร่างกาย แก้ไข้ซึ่งมีสารสกัดแอลกอฮอล์ต้านอนุมูลอิสระ สารสกัด แอลกอฮอล์มีฤทธิ์ต้านความเป็นพิษของตับได้ในขนาด 300 mg/Kg
4. เกสรบัว เกสรบัวมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย สารสกัดจากน้ำของเกสรมีฤทธิ์ที่ต้านเชื้อก่อให้เกิดฝีหนอง เชื้อที่ก่อให้เกิดโรคท้องร่วง และสารสกัดแอลกอฮอลืมีฤทธิ์ต้านเชื้อ B-steptococcus group A มีฤทธิ์ต้านเชื้อราและยีสต์
5. ใบบัว มีฤทธิ์ในการลดคลอเรสเตอรอล สารสกัดแอลกอฮอล์จากใบแห้งมีผลป้องกันไม่ให้ระดับคลอเรสเตอรอลในเลือดสูง และสาร nuciferine มีฤทธิ์ในการกดประสาทต้านการอักเสบ ลดไข้ แก้ไอ มีผลยับยั้งการหลั่งสาร sertonin
6. ก้านบัว เป็นสารสกัดแอลกอฮอล์จากก้านดอกในขนาด 200 และ 400 mg/kg มีฤทธิ์ลดไข้ในหนุทดลองปกติได้นาน 3 และ 6 ชั่วโมง ตามลำดับ และในหนูที่ทำให้เป็นไข้ด้วยยีสต์ได้นาน 4 ชั่วโมง โดยเปรียบเทียบกับยาพาราเซตามอล
7. รากบัว สามารถแก้อาการท้องเสีย สารสกัดจากเหง้าสามารถลดปริมาณของอุจจาระและการบีบตัวของลำไส้ ลดน้ำตาลในเลือด สารสกัดแอลกอฮอล์จากเหง้ามีฤทธิ์ลด น้ำตาลในเลือด ฤทธิ์ต้านการอักเสบ สารสกัดจากแอลกอฮอล์และสาร betulinic acid สกัดได้จากส่วนของเหง้ามีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้เทียบเท่ายามาตรฐาน phenylbutazzone และ dexamethasone สารสกัดแอลกอฮอล์จากเหง้ามีผลต่อระบบประสาท ทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว และมีฤทธิ์เป็นยานอนหลับ ลดไข้ ลดอาการเกร็งของลำไส้เล็ก
บัวหลวงนับเป็นพันธุ์ไม้น้ำอีกชนิดหนึ่งที่มีคุณค่า ที่มีประโยชน์ในด้านของปัจจัย 4 ที่มนุษย์ทุกคนสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างมากมาย ทั้งในด้านการบริโภคโดยตรง หรือการนำมาใช้ในส่วนประกอบของยา ในการรักษาโรคต่างๆได้เป็นอย่างดี ซึ่งหากคนไทยมองเห็นความสำคัญและสามารถปรับปรุงพันธ์ของบัวหลวงให้มีความพิเศษในด้านการสกัดสารมาใช้ประโยชน์ บัวหลวง ก็น่าจะเป็นพืชที่มีคุณค่าแก่วงการแพทย์ได้เป็นอย่างดี
บัวสาย
ชื่อวิทยาศาสตร์: Nymphaea pubescens Willd.
ชื่อวงศ์: Nymphaeaceae
ชื่อสามัญ: Red indian water lily
ชื่อพื้นเมือง: บัวสายขาว บัวสายแดง บัวสายสีชมพู รัตอุบล เศวตอุบล สัตตบรรณ เศวตอุบล
ลักษณะทั่วไป:
ต้น ไม้โผล่เหนือน้ำ อายุหลายปี จัดอยู่ในกลุ่มอุบลชาติ ลำต้นมีทั้งที่เป็นเหง้าสั้นๆ อยู่ใต้ดิน คล้ายหัวเผือก
ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ ใบรูปไข่ค่อนช้างกลม ขนาด 25-30 เซนติเมตร ฐานใบหยักเว้าลึก ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อยใหญ่ หูใบเปิด ผิวใบด้านบนเรียบเป็นมันใบอ่อนสีแดงเลือดหมู ใบแก่มีสีเขียว ผิวใบด้านล่างถ้าเป็นใบอ่อนสีม่วง ใบแก่มีสีน้ำตาลมีขนนุ่มๆ เส้นใบใหญ่นูน ก้านใบสีน้ำตาล ยาวเท่าระดับน้ำที่ส่งแผ่นใบขึ้นมาลอยเรียงเป็นวงที่ผิวน้ำ
ดอก สีม่วงแดง ชมพู ชาว ออกเป็นดอกเดี่ยวจากเหง้า ก้านดอกสีน้ำตาลอวบกลมส่งดอกขึ้นลอยที่ผิวน้ำ กลีบเลี้ยง 4 กลีบ สีเขียวเหลือบน้ำตาลแดง ดอกรูปครึ่งวงกลมถึงค่อนข้างกลม กลีบดอกจำนวนมากเรียงซ้อนกันหลายชั้น เกสรเพศผู้สีเหลืองหรือสีตามกลีบดอกจำนวนมาก ลักษณะเป็นแผ่นแบน มีอับเรณูเป็นร่องขนานตามความยาว รังไข่ขนาดใหญ่ติดกับชั้นของกลีบดอก เกสรเพศเมียติดกับรังไข่ด้านบนตามแนวรัศมี ก้านดอกสีน้ำตาล ดอกบานช่วงใกล้ค่ำถึงตอนสายของวันรุ่งขึ้น ดอกบานเต็มที่กว้าง 15-20 เซนติเมตรมีหลายพันธุ์มีชื่อเรียกต่างกันไปตามสีชองดอกคือ
ดอกสีขาว เรียก โกมุท กมุท กุมุท เศวตอุบล
ดอกสีชมพู เรียก ลินจง
ดอกสีม่วงแดง เรียก สัตตบรรณ รัตตอุบล
ฝัก/ผล ผลสดค่อนข้างกลม เรียก "โตนด" มีเนื้อ
เมล็ด เมล็ดทรงกลมจำนวนมาก
ฤดูกาลออกดอก: ตลอดปี
การปลูก: เป็นไม้น้ำที่นิยมปลูกเป็นไม้ประดับในโอ่งมังกร หรือในบ่อน้ำ วิธีปลูกทำได้โดยผสมดินและปุ๋ยคอกใส่ลงในกระถาง นำบัวลงมาปลูกในกระถาง ใช้ดินเหนียวหรือดินท้องนากลบทับเพื่อป้องกันดินและปุ๋ยคอกลอยขึ้นมา หลังจากนั้นก็นำไปวางในโอ่งปากกว้างใส่น้ำให้เต็ม ในกรณีที่ปลูกในบ่อ/บึงหรือในท้องนา ต้องนำหน่อที่แยกออกมาปักดำลงไปในดิน
การดูแลรักษา: เป็นพืชที่ชอบแดด การใส่ปุ๋ยใช้ปุ๋ยสูตร 16-20-0 หรือ 15-15-15 ประมาณ 1 ช้อนชา ห่อด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์นำไปฝังบริเวณใกล้ราก โดยใส่ปุ๋ยประมาณ 2 ช้อนชาต่อเดือน
การขยายพันธุ์: เมล็ด หน่อ
การใช้ประโยชน์:
- ไม้ประดับ
- บริโภค
- สมุนไพร
- เครื่องสำอางประทินกลิ่น
ส่วนที่ใช้บริโภค: ก้านดอก(สายบัว) รับประทานได้
สรรพคุณทางยา: หัว ช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย
บัวผัน
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea capensis Thumberg
ชื่อสามัญ CAPE WATER-LILY, CAPE BLUE WATER-LILY
ชื่อไทย บัวผัน
ถิ่นกำเนิด แอฟริกาใต้
เป็นบัวผันพื้นเมือง ซึ่งแยกออกไปได้อีกหลายพันธุ์ แล้วตั้งชื่อตามแหล่งที่พบ มีการเก็บตัวอย่างครั้งแรกที่ Cape of Good Hope แอฟริกาใต้ ซึ่งเชื่อว่าเป็นกลุ่มเดียวกันบัวผัน
โคโลราต้า
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphea colorata Peter
ชื่อสามัญ COLORATA
ชื่อไทย โคโลราต้า
ถิ่นกำเนิด ทวีปแอฟริกา
เป็นบัวผันพันธุ์พื้นเมืองในทวีปแอฟริกา แล้วมีการส่งเมล็ดไปปลูกที่สวนพฤกษชาติ Missouri ในปี พ.ศ. 2481เมื่อมีการปลูกทศสอบว่าเป็นพันธุ์แท้ จึงตั้งชื่อให้เป็นเกียรติแก่ Mr.Peter ผู้วิเคราะห์พันธุ์นี้ ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2522
อัลเบิร์ตกรีนเบิร์ก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ ALBERT whiteBREG
ชื่อไทย อัลเบิร์ตกรีนเบิร์ก
ถิ่นกำเนิด ไมอามี่ รัฐฟลอริด้า สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมของ Dr.Birdsey แห่ง Miami Dode Junior College ผลิตและเผยแพร่ในปี พ.ศ. 2513 ตั้งชื่อให้เป็นเกียรติแก่ Dr. Albert whiteberg ที่ชาวฟลอริด้านับถือเป็น “บิดาแห่งไม้นำ” คุณเรณู มุตตามระ สั่งจากประเทศสหรัฐอเมริกามาปลูกในปีพ.ศ.2514
อเมริกันบิวตี้
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ AMERICAN BEAUTY
ชื่อไทย อเมริกันบิวตี้
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวพันธุ์ลูกผสมของ WILLIAM STONE กับ COLORATA ผลิตโดยDr.George H. Pring ในปี พ.ศ. 2484 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาปลูกในประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2523
ออกัสต์ค็อก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nympheaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ AUGUST KOCH
ชื่อไทย ออกัสต์ค็อก
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นพวกบัวพันธุ์ลูกผสม เชื่อว่า MRS.WOODROW WILSON เป็นต้นแม่ และ BLUE BEAUTY เป็นต้นพ่อ โดยผสมที่ Chicago Park System สหรัฐอเมริกา Dr.George H. Pring จึงตั้งชื่อตามผู้ค้นพบในปี พ.ศ.2460 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำเข้ามาปลูกในไทยเมื่อปี พ.ศ.2514
เอวิเตอร์ปริง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ AVITOR PRING
ชื่อไทย เอวิเตอร์ปริง
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่ง Dr.George H. Pring ได้จากการผสมพันธุ์โดยใช้ Nymphaea sulfurea เป็นต้นแม่ กับ ST.LOUIS เป็นต้นพ่อ ที่สวนพฤกษชาติ Missouri แล้วนำชื่อของบุตรชาย ซึ่งเป็นนักบินเสียชีวิตจากสงครามโลกครั้งที่ 2 มาตั้งชื่อบัวว่า AVITOR PRING ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำเข้ามาจากประเทศสหรัฐอเมริกาครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2514 และนำเข้ามาอีกครั้งในปี พ.ศ.2526
บ็อบทริคเก็ต
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ BOBTRICKETT
ชื่อไทย บ็อบทริคเก็ต
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นพวกบัวผันพันธุ์ลูกผสม ที่ Dr.George H. Pringปรับปรุง แล้วใช้ชื่อเพื่อนสนิทชาวอังกฤษที่ช่วยสร้างลูกผสมพันธุ์ใหม่ๆมาตั้งชื่อบัว เผยแพร่ในปี พ.ศ.2492 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2523
ดูเบน
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ DAUBEN
ชื่อไทย ดูเบน
ถิ่นกำเนิด อเมริกาใต้
เป็นพวกบัวผันพันธุ์ลูกผสม เชื่อว่าเกิดจาก Nymphaea micrantha กับ Nymphaea caerulea โดย Dr.Daubenyที่ Madagascar ในปี พ.ศ.2406 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2514
ไดเร็คเตอร์จีทีมัวร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ DIRECTOR G. T. MOORE
ชื่อไทย ไดเร็คเตอร์จีทีมัวร์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่งคัดเลือกจากลูกผสมปล่อย(open pollinated) ของ Nymphaea colorata โดย Dr.George H. Pring แล้วตั้งชื่อเป็นเกียรติแก่ Dr.George T. Moore ผู้อำนวยการสวนพฤกษชาติ Missouri Botanicall Gardens เมืองเซนต์หลุยส์ รัฐมิสซูรี่ สหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ.2484 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2514
เอลโดราโด้
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ ELDORADO
ชื่อไทย เอลโดราโด้
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม โดย Mr. Martin E. Randig รัฐแคลิฟอร์เนีย ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปีพ.ศ.2522
เอฟลินแรนดิก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ EVELYN RANDIG
ชื่อไทย เอฟลินแรนดิก
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ปรับปรุงและเผยแพร่โดย Mr.Martin E.Randig ในปี พ.ศ.2474 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกามาปลูก ในปีพ.ศ.2513
เจเนอรัลเพอร์ชิ่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ GERNERAL PERSHING
ชื่อไทย เจเนอรัลเพอร์ชิ่ง
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมระหว่าง MRS.EDWARDS WHITAKER กับ CASTELIFLORA Dr.George H. Pring แห่ง Missouri Botanical Gardens เป็นผู้ผลิตและคัดเลือกพันธุ์เผยแพร่ ในปี พ.ศ.2463 และได้รับรางวัลเหรียญเงินจาก Society of American Florist ในปี พ.ศ.2466 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2514
โกลเดนเวสต์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ GOLDEN WEST
ชื่อไทย โกลเดนเวสต์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมซึ่ง Mr.Martin E. Randig ได้พัฒนาต้นจากเมล็ดที่เกิดจากต้นแม่ST. LOUIS เผยแพร่ ในปี พ.ศ.2479 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2532
กรีนสโมค
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญwhiteSMOKE
ชื่อไทย กรีนสโมค
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมที่กล่าวกันว่า Mr.Martin E. Randig ผลิตขึ้นเพื่อให้ได้อุบลชาติที่มีดอกสีเขียว ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2513
คิงออฟเดอะบลูส์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ KING OF THE BLUES
ชื่อไทย คิงออฟเดอะบลูส์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่ง Slocum Water gardens เผยแพร่ในปี พ.ศ. 2498 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2514
มิสเตอร์มาร์ตินอีแรนดิก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ MR.MATIN E. RANDIG
ชื่อไทย มิสเตอร์มาร์ตินอีแรนดิก
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ผลิตโดย Mr.Martin E. Randig แต่ไม่ปรากฎข้อมูลว่าเผยแพร่ในปีใด ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2513
มิสซิสเอ็ดเวิร์ดส์วิทเทคเกอร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ MRS.EDWARDS WHITAKER
ชื่อไทย มิสซิสเอ็ดเวิร์ดส์วิทเทคเกอร์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ระหว่าง Nymphaea castaliiflora กับ Nymphaea ovalifolia โดย Dr. George H. Pring ได้คัดเลือกตั้งชื่อพันธุ์และเผยแพร่ในปี พ.ศ.2460 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2523
มิสซิสจอร์จเอชปริง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ MRS.GEORGE H. PRING
ชื่อไทย มิสซิสจอร์จเอชปริง
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมที่ผลิตโดย Dr.George H. Pring โดยนำพันธุ์ Nymphaea castaliiflora กลีบดอกซ้อน ดอกมีสีฟ้า กับ Nymphaea ovalifolia ดอกขาว กลีบไม่ซ้อน นำพันธุ์ที่ได้ผสมกันเองจนได้พันธุ์ที่ต้องการ ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา 2 ครั้ง เมื่อปี พ.ศ.2514 กับ พ.ศ.2522
ออร์คิดสตาร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ ORCHID STAR
ชื่อไทย ออร์คิดสตาร์
ถิ่นกำเนิด –
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมที่ไม่ปรากฎหลักฐานประวัติพันธุ์ ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2514
พาเมล่า
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ PAMELA
ชื่อไทย พาเมล่า
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม กล่วกันว่า Mr.August Koch เป็นผู้ผลิตขึ้น มีการขยายพันธุ์จำหน่ายเป็นการค้าโดย John Water Gardens ที่เมือง Hynes รัฐแคลิฟอร์เนีย ในปี พ.ศ.2474 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำเข้าจากประเทศอังกฤษเป็นพันธุ์แรก เมื่อปี พ.ศ.2512
พิงค์แพลตเตอร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ PINK PLATTER
ชื่อไทย พิงค์แพลตเตอร์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ผลิตโดย Dr.George H. Pring แห่ง Missouri Botanical Gardens สหรัฐอเมริกา เมื่อปีพ.ศ. 2484 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2514
เรดบิวตี้
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ RED BEAUTY
ชื่อไทย เรดบิวตี้
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่ง Slocum Water Gardens รัฐฟลอริด้า สหรัฐอเมริกา เผยแพร่ เมื่อปีพ.ศ. 2509 ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำมาปลูกในประเทศเมื่อปี พ.ศ.2514
สุธาสิโนบล,ม่วงกษัตริย์
<img class=”aligncenter” title=”บัวผัน” src=”http://www.skn.ac.th/skl/skn42/lotus83/pics/l106.jpg” alt=”” width=”300″ height=”250
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea capensis var. zanaibariensis
ชื่อสามัญ ROYAL PURPLE
ชื่อไทย สุธาสิโนบล,ม่วงกษัตริย์
ถิ่นกำเนิด

ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ ST.LOUIS
ชื่อไทย เซนต์หลุยส์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ระหว่าง MRS.GEORGE H. PRING กับ Nymphea burtii โดย Dr.George H. Pring แห่ง Missouri Botanical Gardens และเป็นพันธ์แรกที่มีการจดทะเบียนพันธุ์ในสหรัฐอเมริกา เมื่อปี พ.ศ.2476 และได้รับรางวัลจาก Henry Shaw Gold Medal ในงานประกวดแห่งชาติ ดร.เสริมลาภ วสุวัตนำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกาเ มื่อปี พ.ศ.2514
เซนต์หลุยส์โกลด์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ ST.LOUIS GOLD
ชื่อไทย เซนต์หลุยส์โกลด์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ผลิตโดย Dr.George H. Pring ที่ Missouri Botanical Gardens เข้าใจว่าเป็นลูกผสมพวกเดียวกับ ST.LOUIS คุณเรณู มุตตามระนำมาปลูกในปี พ.ศ.2514
เท็ดอูเบอร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ TED UBER
ชื่อไทย เท็ดอูเบอร์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่ง Mr. Martin E. Randig ผลิตและตั้งชื่อให้เป็นเกียรติแก่เจ้าของ Van Ness Water Gardens รัฐแคลิฟอร์เนีย ซึ่งช่วยเผยแพร่พันธุ์ต่างๆของ Mr.Randig ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาปลูกในปี พ.ศ.2514
ตีน่า
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ TINA
ชื่อไทย ตีน่า
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่ง Van Ness Water Gardens นำมาเผยแพร่เมื่อ 10 ปีมาแล้ว เข้าใจว่าคุณกัลยา ประกอบไวทกิจ เป็นผู้นำมาปลูกในประเทศไทยคนแรก
เทรลบลาสเซอร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ TRAIL BLAZER
ชื่อไทย เทรลบลาสเซอร์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ซึ่ง Mr. Martin E. Randig เผยแพร่เมื่อปี พ.ศ.2481 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปีพ.ศ.2519
เยลโล่แดสเลอร์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ YELLOW DAZZLER
ชื่อไทย เยลโล่แดสเลอร์
ถิ่นกำเนิด สหรัฐอเมริกา
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ผลิตและเผยแพร่โดย Mr. Martin E. Randig เมื่อปี พ.ศ.2481 ดร.เสริมลาภ วสุวัต นำมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อปีพ.ศ.2522และ พ.ศ.2526
ขาวธรรมนูญ 2
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ KHAO THAMANOON 2
ชื่อไทย ขาวธรรมนูญ 2
ถิ่นกำเนิด ไทย
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสม ที่เกิดจากการผสมปล่อย ของEVELYN RANDIG ซึ่ง ดร.เสริมลาภ วสุวัตได้คัดเลือกพันธุ์และเผยแพร่ ในปี พ.ศ.2524
ชมพูชูลาภ,ชูลาภ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญCHOOLARP
ชื่อไทย ชมพูชูลาภ,ชูลาภ
ถิ่นกำเนิด ไทย
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมชั่วแรก ระหว่าง whiteSMOKE กับ DIRECTOR G. T. MOOREผลิตโดย ดร.เสริมลาภ วสุวัตในปี พ.ศ.2525
นางกวักชมพู
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea sp.
ชื่อสามัญ PINK NANG KWAK
ชื่อไทย นางกวักชมพู
ถิ่นกำเนิด อินเดีย
เป็นบัวผันพันธุ์พื้นเมือง ได้มาจากอินเดียแล้วตตั้งชื่อว่า “นางกวัก”มาให้ด้วย แล้วนำมาให้ดร.เสริมลาภ วสุวัต ในปี พ.ศ.2526
นางกวักขาว
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ WHITE NANG KWANK
ชื่อไทย นางกวักขาว
ถิ่นกำเนิด ไทย
ดร.เสริมลาภ วสุวัตเข้าใจว่า เป็นพันธุ์ลูกผสมปล่อย ของนางกวักชมพู เพราะ เก็บต้นอ่อนซึ่งงอกในอ่างของนางกวักชมพู แล้วให้ดอกสีขาว
พราว,พราวชมพู
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ PRAOWK
ชื่อไทย พราว,พราวชมพู
ถิ่นกำเนิด ไทย
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมของ TRAIL BLAZER กับ MR. MARTIN E.RANDIG ซึ่ง ดร.เสริมลาภ วสุวัต คัดเลือกและตั้งชื่อพันธุ์เมื่อปี พ.ศ. 2526
พลาย,พลายชมพู
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ PLY
ชื่อไทย พลาย,พลายชมพู
ถิ่นกำเนิด ไทย
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมของ TRAIL BLAZER กับ MR. MARTIN E.RANDIG โดย ดร.เสริมลาภ วสุวัต ตั้งชื่อพันธุ์เมื่อปี พ.ศ. 2524
ม่วงวิบูลลักษณ์
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ WIBOONLAK
ชื่อไทย ม่วงวิบูลลักษณ์
ถิ่นกำเนิด ไทย
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมของ whiteSMOKE กับ DIRECTOR G. T. MOORE ชุดเดียวกับชมพูชูลาภ โดย ดร.เสริมลาภ วสุวัต ตั้งชื่อพันธุ์และผลิต เมื่อปี พ.ศ. 2525
ยงลาภ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Nymphaea spp.(Hybrid)
ชื่อสามัญ YONGLARP
ชื่อไทย ยงลาภ
ถิ่นกำเนิด ไทย
เป็นบัวผันพันธุ์ลูกผสมปล่อย ของ WILLIAM C. UBER ซึ่ง ดร.เสริมลาภ วสุวัต ได้คัดเลือกและตั้งชื่อพันธุ์ เมื่อปี พ.ศ. 2526
บัววิกตอเรีย
บัววิกตอเรีย หรือ บัวกระด้ง (อังกฤษ: Victoria waterlily) เป็นบัวในสกุล Victoria จัดเป็นบัวที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีลำต้นใต้ดินเป็นหัวใหญ่ ใบเป็นใบเดี่ยวขนาดใหญ่ประมาณ 6 ฟุต ลอยบนผิวน้ำ ใบอ่อนมีสีแดงคล้ำเมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเขียวเข้ม ขอบใบยกขึ้นตั้งตรง มีหนามแหลมตามก้านใบและผิวใบด้านล่าง ก้านดอกและกลีบเลี้ยงด้านนอกมีหนามแหลม ดอกเป็นดอกเดี่ยวขนาดใหญ่ ดอกแรกบานจะมีสีขาว จากนั้นจะเปลี่ยนเป็นสีขาวอมชมพู และเป็นสีแดงเรื่อในที่สุด บานเวลาใกล้ค่ำ หรือกลางคืน มีกลิ่นหอม และจะหุบในตอนสายของวันรุ่งขึ้น
สายพันธุ์
- บัววิกตอเรีย อมาโซนิกา (Victoria amazonica) เป็นสายพันธุ์หนึ่งของ บัววิกตอเรีย ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดมีเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 3 เมตร ก้านบัวยาว 7-8 เมตร พบอยู่ทั่วไปตามหนองน้ำตื้น ๆ ของแม่น้ำอะเมซอน วันที่ออกดอกวันแรกจะมีสีขาว แต่พอเข้าวันที่สองจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู[1]
บัวฝรั่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์: Nymphaea sp. and hybrid
ชื่อวงศ์: Nymphaeaceae
ชื่อสามัญ: Hardy water-lily
ลักษณะทั่วไป:
ต้น เป็นไม้โผล่เหนือน้ำ มีหัวหรือเหง้าใต้ดิน
ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับใบรูปไข่หนาค่อนข้างกลม ขนาด 15-25 เซนติเมตร ขอบใบเรียบหรือหยักซี่ฟัน แผ่นใบหนา ผิวใบด้านบนสีเขียวสดเป็นมัน ก้านใบและก้านดอกมักมีขนนุ่มปกคลุม
ดอก สีขาว เหลือง ชมพู แสด แดง มักไม่มีกลิ่นหอม ในบางพันธุ์อาจมีกลิ่นฉุนหรือมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ออกเป็นดอกเดี่ยวจากเหง้า ก้านดอกอวบกลม ผิวเรียบหรือมีขนปกคลุมมากน้อยแล้วแต่พันธุ์ ส่งดอกขึ้นลอยที่ผิวน้ำ ดอกรูปถ้วยหรือค่อนข้างกลม กลีบดอกจำนวนมากเรียงซ้อนกันหลายชั้น ดอกบานช่วงเข้าถึงบ่ายหรือเย็น ดอกบานเต็มที่กว้าง 6-8 เซนติเมตร
ฝัก/ผล ผลสดแบบมีเนื้อ รูปไข่ถึงทรงกลม เปลือกหนา
เมล็ด สีดำ มีเมล็ดจำนวนมาก
ฤดูกาลออกดอก: ออกดอกดกในฤดูฝน
การปลูก: ปลูกเป็นไม้ประดับในภาชนะหรือสระน้ำธรรมชาติที่ลึกไม่เกิน 40 เซนติเมตร
การดูแลรักษา: ชอบดินเหนียวที่มีอินทรียวัตถุ เจริญได้ดีที่ระดับน้ำ 20 – 100 cm. พื้นที่ผิวน้ำ 0.5 – 1 m2 มีแสงแดดครึ่งวันถึงเต็มวัน บัวฝรั่งทุกพันธุ์ถ้านำมาปลูกในเขตร้อน เช่น เมืองไทย การพักตัวจะขึ้นอยู่กับพันธุ์บัว ภาวะ และช่วงเวลาของความหนาวเย็น ถ้าเริ่มต้นมีอากาศหนาวเย็นมาก
และนานตั้งแต่ 2 สัปดาห์ขึ้นไป บัวฝรั่งบางพันธุ์จะแสดงอาการพักตัว บางพันธุ์จะยังไม่แสดงอาการจนกว่าจะมีอากาศหนาวอีกครั้ง (คือบรรยากาศในภาคกลางของไทย) ซึ่งจะสลัดใบลอยออกและผลิใบหนาที่มีก้านสั้นอยู่ใต้น้ำ ถ้าปลูกในกรุงเทพฯ ภาคกลาง และภาคใต้ของไทย บางทีถ้าอากาศไม่เป็นดังที่กล่าว

บัวอาจจะพักตัวหรือไม่ก็ได้ ถ้าอากาศไม่หนาวเกินไป อีกปัจจัยที่เกี่ยวข้องคือความเย็นของน้ำที่ปลูกบัว ปกติบัวสามารถเจริญเติบโตได้ดีที่อุณหภูมิระหว่าง 20-30 องศาเซลเซียส ณ จุดยอด (Crown) ของบัวใต้น้ำ ถ้าอุณหภูมิลดต่ำหรือสูงขึ้นประมาณ 5 องศาเซลเซียส บัวจะเจริญเติบโตอยู่ได้ แต่ไม่งาม
การขยายพันธุ์: แยกหน่อหรือเหง้า
ส่วนที่มีกลิ่นหอม: ดอก ขึ้นอยู่กับชนิด
การใช้ประโยชน์: ไม้ประดับ
ถิ่นกำเนิด: ฝรั่งเศส และประเทศทางแถบยุโรป

















